نارسایی دریچه سه لتی (دریچه تریکوسپید)

نارسایی دریچه سه‌لتی یکی از اختلالات قلبی است که در آن دریچه بین دهلیز راست و بطن راست به‌درستی بسته نمی‌شود. این نقص باعث برگشت خون از بطن راست به دهلیز راست در زمان انقباض قلب می‌شود. نارسایی دریچه سه‌لتی می‌تواند ناشی از مشکلات ساختاری، عفونت‌ها یا بیماری‌های زمینه‌ای مانند نارسایی قلب باشد. این اختلال اغلب بدون علامت است اما در موارد شدید علائمی مانند تورم پاها، خستگی و تنگی نفس را به همراه خواهد داشت. درمان شامل مدیریت دارویی یا در موارد پیشرفته‌تر، جراحی یا تعویض دریچه است. البته توجه داشته باشید که توجه به تشخیص و درمان به‌موقع می‌تواند عوارض بیماری را کاهش دهد.

علائم نارسایی دریچه تریکوسپید

یکی از بیماری های دریچه قلب نارسایی دریچه سه لتی است که  اصولا در ابتدا بدون نشانه خاصی می باشد ولی در اشخاصی که سابقه فشار خون ریوی و یا فشار خون بالا دارند احتمال بروز علائم بسیار بیشتر است.

بعضی از علائم نارسایی دریچه سه لتی عبارتند از :

• ورم شکم
• ورم پا و مچ پا
• احساس ضعف
• تپش نامنظم قلب
• خستگی بدون دلیل
• درد شکم

عوامل ایجاد نارسایی دریچه سه لتی

توجه داشته باشید که عوامل مختلفی می تواند منجر به نارسایی دریچه سه لتی شود که از مهم ترین آن ها عبارتند از:

بزرگ شدن بطن راست

یکی از شایع ترین دلایل نارسایی دریچه سه لتی می تواند اتساع بطن راست (بزرگ شدن بطن راست) باشد. مسئولیت بطن راست انتقال خون از قلب به ریه ها می باشد؛ پس وقتی که بطن راست کار اضافی ای را انجام دهد، اجباراً بزرگتر (متسع) می شود. بروز چنین مشکلی می تواند اختلالات زیادی را به همراه داشته باشد.

• آمفیزم
• فشار خون ریوی
• اختلالات قلب چپ
• تنگی دریچه ریوی

عفونت

عفونت ها رابطه مستقیمی با آسیب رسانی به دریچه سه لتی (دریچه تریکوسپید) دارند و به دنبال این آسیب رسانی شخص دچار نارسایی دریچه سه لتی می شود.

داروهای رژیم غذایی

داروهای رژیم غذایی از قبیل phentermine و fenfluramine که به اسم Fen-Phen معروف است، می توانند یکی از دلایل نارسایی دریچه سه لتی باشند. اما امروزه این داروها از بازار خارج شده اند.

تشخیص نارسایی دریچه سه لتی

تشخیص نارسایی دریچه سه‌لتی شامل بررسی تاریخچه پزشکی بیمار، معاینه بالینی و انجام تست‌های تشخیصی است. در معاینه، دکتر مرجان ثابتی بهترین متخصص قلب در غرب تهران ممکن است صداهای غیرطبیعی قلب (سوفل) شنیده شود که در این شرایط تست‌های تشخیصی شامل موارد لازم است تا انجام شود:

• ECG: ممکن است شواهدی از هیپرتروفی دهلیز راست با امواج P بلند را نشان دهد.
• CXR: ممکن است دهلیز راست گشاد شده را بدون بزرگ شدن بخش شریان ریوی نشان دهد.
• کاتتریزاسیون قلبی: قبل از جراحی برای ارزیابی بیماری احتمالی عروق کرونر لازم باشد. کاتتریزاسیون قلب راست می تواند به تعیین شدت تنگی و نقایص مادرزادی مرتبط کمک کند. توجه داشته باشید که ارزیابی دریچه های آئورت و میترال از طریق کاتتریزاسیون قلب چپ در بیماران مبتلا به بیماری روماتیسمی مفید است.
• اکوکاردیوگرافی: بهترین روش برای ارزیابی عملکرد و ساختار دریچه سه‌لتی و تشخیص میزان نارسایی است.
• MRI قلب: در موارد خاص برای ارزیابی دقیق‌تر عملکرد قلب انجام داده می‌شود.

نارسایی خفیف دریچه سه لتی

نارسایی خفیف دریچه سه‌لتی زمانی رخ می‌دهد که دریچه بین دهلیز راست و بطن راست قلب به طور کامل بسته نمی‌شود و مقدار کمی خون به دهلیز راست بازمی‌گردد. این وضعیت اغلب بدون علامت است و به عنوان یک یافته طبیعی یا خفیف در برخی افراد سالم تشخیص داده می‌شود. نارسایی خفیف معمولاً تأثیر قابل‌توجهی بر عملکرد قلب ندارد علوه بر آن نیاز به استفاده از روش درمانی خاصی هم ندارد. با این حال، کنترل عوامل زمینه‌ای مانند فشار خون یا بیماری‌های ریوی و انجام چکاپ‌های منظم با اکوکاردیوگرافی برای ارزیابی پیشرفت وضعیت از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

روش های درمان نارسایی دریچه سه لتی

از جمله مهم ترین روش های درمان نارسایی دریچه سه لتی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

درمان دارویی

در مراحل اولیه یا نارسایی خفیف، داروها برای کنترل علائم استفاده می‌شوند. دیورتیک‌ها به کاهش تجمع مایعات در بدن کمک می‌کنند و تورم پاها و شکم را بهبود می‌بخشند. داروهای تنظیم فشار خون، مانند مهارکننده‌های ACE، فشار وارد بر قلب را کاهش می‌دهند. اگر آریتمی وجود داشته باشد. داروهای ضد آریتمی می‌توانند ریتم قلب را بهبود دهند و از عوارض بیشتر جلوگیری کنند.

ترمیم دریچه سه‌لتی

در موارد متوسط تا شدید، اگر ساختار دریچه همچنان حفظ شده باشد، ترمیم دریچه ترجیح داده می‌شود. این روش شامل اصلاح حلقه دریچه با استفاده از حلقه‌های مصنوعی یا بخیه است که مانع برگشت خون به دهلیز می‌شود. این رویکرد از نظر حفظ عملکرد طبیعی قلب بر تعویض دریچه ارجحیت دارد.

تعویض دریچه

اگر دریچه به شدت آسیب‌دیده باشد و قابل ترمیم نباشد، تعویض آن ضروری است. در این روش، دریچه مکانیکی یا بیولوژیکی جایگزین دریچه آسیب‌دیده می‌شود. دریچه‌های مکانیکی دوام بیشتری دارند اما نیاز به مصرف مادام‌العمر داروهای ضد انعقاد دارند. دریچه‌های بیولوژیکی نیازی به این داروها ندارند اما احتمالا عمر کمتری خواهد داشت.

روش‌های غیرتهاجمی (کاتتریزاسیون)

برای برخی بیماران، روش‌های کمتر تهاجمی از طریق کاتتر استفاده می‌شود. این روش معمولاً برای بیمارانی که کاندیدای جراحی نیستند یا شرایط خاص دارند، انجام می‌شود. کاتتریزاسیون می‌تواند به کاهش نشت دریچه یا ترمیم عملکرد آن کمک کند.

تغییر سبک زندگی

بیماران باید مصرف نمک را کاهش دهند تا از تجمع مایعات جلوگیری شود. ورزش منظم، اما تحت نظر پزشک، به تقویت عملکرد قلب کمک می‌کند. کنترل وزن و اجتناب از مصرف دخانیات و الکل نیز ضروری است. پیگیری منظم با پزشک برای پایش علائم و تنظیم درمان بخش مهمی از مدیریت بیماری است.

عوارض نارسایی دریچه سه لتی

نارسایی دریچه سه‌لتی، به‌ویژه در موارد شدید، می‌تواند عوارض مختلفی را ایجاد کند که بر عملکرد قلب و سایر اعضای بدن تأثیر می‌گذارد. این عوارض شامل:

• تورم اندام‌ها و شکم: برگشت خون به دهلیز راست باعث تجمع مایعات در پاها، شکم و حتی کبد می‌شود.
• آریتمی‌های قلبی: افزایش فشار در دهلیز راست منجر به نامنظم شدن ضربان قلب، مانند فیبریلاسیون دهلیزی خواهد شد.
• فشار خون ریوی: نارسایی دریچه می‌تواند فشار خون در ریه‌ها را افزایش داده و مشکلات تنفسی ایجاد کند.
• کاهش ظرفیت فعالیت: خستگی و ضعف به دلیل کاهش جریان خون مؤثر در بدن رخ می‌دهد.
• نارسایی قلبی سمت راست: در موارد پیشرفته، عملکرد بطن راست مختل شده و باعث تشدید علائم می‌شود.

سوالات متداول

در نهایت….

نارسایی دریچه سه‌لتی یک اختلال قلبی است که در صورت عدم درمان، می‌تواند به عوارض جدی مانند نارسایی قلبی سمت راست، فشار خون ریوی و کاهش کیفیت زندگی منجر شود. با این حال، در موارد خفیف، اغلب بدون علامت بوده و نیاز به درمان خاصی ندارد. تشخیص به‌موقع با استفاده از روش‌هایی مانند اکوکاردیوگرافی و مدیریت عوامل زمینه‌ای، نقش مهمی در پیشگیری از پیشرفت بیماری و بهبود عملکرد قلب دارد.