بلوک قلبی از علائم تا درمان

بلوک قلبی یکی از اختلالات سیستم هدایت الکتریکی قلب است که منجر به کندی یا اختلال در انتقال پیام‌های الکتریکی به بطن‌ها می‌شود. این مشکل می‌تواند از کاهش ضربان قلب تا عوارض جدی‌تر مانند سرگیجه، ضعف و حتی بیهوشی را به همراه داشته باشد. بلوک قلبی بسته به شدت آن به سه درجه تقسیم می‌شود که هرکدام درمان متفاوتی دارند. تشخیص به‌موقع و مدیریت صحیح این بیماری می‌تواند از عوارض آن جلوگیری کرده و کیفیت زندگی بیمار را بهبود بخشد.

انواع بلوک قلبی

بسته به میزان اختلال در سیگنال الکتریکی، بلوک قلبی می تواند درجه اول، دوم یا سوم باشد.

بلوک قلبی درجه یک

در این نوع، انتقال پیام‌های الکتریکی از دهلیز به بطن کندتر از حد معمول است، اما تمامی پیام‌ها به بطن می‌رسند. توجه داشته باشید که این نوع بلوک اغلب بدون علامت است و نیازی به درمان ندارد.

بلوک قلبی درجه دو

در این حالت، برخی از پیام‌های الکتریکی از دهلیز به بطن منتقل نمی‌شوند و در حالت کلی به دو گروه تقسیم می‌شود:

• نوع یک که موبیتز یا بلوک AV Wenckebach نیز نامیده می شود: این یک  نوع کم ریسک از بلوک قلبی درجه دوم است. سیگنال الکتریکی کندتر و کندتر می شود تا زمانی که قلب شما واقعاً یک ضربان را از دست می دهد.
• نوع دوم که موبیتز نوع دوم نیز نامیده می شود: در حالی که بیشتر سیگنال های الکتریکی هر چند وقت یکبار به بطن ها می رسند، برخی از آنها نمی رسند و ضربان قلب شما نامنظم و کندتر از حد طبیعی می شود.

بلوک قلبی درجه سوم

سیگنال الکتریکی دهلیزها به بطن ها به طور کامل مسدود می شود. برای جبران این، بطن معمولاً شروع به تپیدن می کند و به عنوان یک ضربان ساز جایگزین عمل می کند. اما ضربان قلب کندتر و اغلب نامنظم است و قابل اعتماد نیست. توجه داشته باشید که بلوک درجه سوم به طور جدی بر توانایی قلب برای پمپاژ خون به بدن شما تأثیر می گذارد.

علائم بلوک قلبی

بسته به نوع بلوک، علائم آن متفاوت است.

بلوک قلبی درجه یک

بلوک درجه یک در ورزشکاران، نوجوانان، بزرگسالان جوان و کسانی که عصب واگ بسیار فعال دارند رایج است.

• ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد.
• یا اینکه در طول یک الکتروکاردیوگرام معمول (ECG) مشاهده شود، اگرچه ضربان قلب و ریتم معمولاً طبیعی است.

بلوک قلبی درجه دو

بلوک قلبی درجه دو شامل علائم زیر است:

• غش کردن، احساس سرگیجه
• درد قفسه سینه
• احساس خستگی
• تنگی نفس
• تپش قلب
• تنفس سریع و پی در پی
• حالت تهوع

درجه سوم

در بلوک قلبی درجه سوم به دلیل ضربان قلب آهسته علائم شدیدتر است پس لازم است تا هرچه سریع تر به بهترین متخصص قلب در تهران مراجعه کنید.

• سرگیجه وغش
• درد قفسه سینه
• احساس خستگی
• تنگی نفس

چه کسانی در معرض خطر انسداد قلبی هستند؟

توجه داشته باشید که افراد با شرایط زیر بیشتر در معرض بلوک قلبی قرار می‌گیرند:

• درصورتی که والدین شما یک بیماری خود ایمنی مانند لوپوس دارند.
• در سنین بالاتر خطر بلوک قلبی هم به طبع افزایش می‌یابد.
• زمانی که بیماری های قلبی دیگری از جمله بیماری بیماری روماتیسمی قلب، عروق کرونر، بیماری دریچه قلب، نقص مادرزادی قلب داشته باشید.
• در صورتی که شما یک عصب واگ بیش فعال دارید (باعث کند شدن قلب می شود).
• داروهایی مصرف می‌کنید که هدایت تکانه‌های الکتریکی قلب را کند می‌کند، مثل داروهای قلبی (بلوکرهای بتا، مسدودکننده‌های کانال کلسیم، دیگوکسین)، داروهای فشار خون بالا، داروهای ضد آریتمی. شل کننده های عضلانی و آرام بخش؛ داروهای ضد افسردگی و ضد روان پریشی؛ دیورتیک ها؛ لیتیوم

چه چیزی باعث انسداد قلب می شود؟

انسداد قلب یا بلوک قلبی به دلایل مختلفی رخ می‌دهد که می‌توان آن‌ها را به عوامل زیر دسته‌بندی کرد:

• بیماری‌های قلبی مثل بیماری عروق کرونر، انفارکتوس میوکارد (سکته قلبی)، کاردیومیوپاتی
• اختلالات مادرزادیدر واقع برخی افراد با نقص‌های ساختاری در سیستم هدایت قلب به دنیا می‌آیند که منجر به بلوک قلبی می‌شود.
• مصرف برخی از برخی از داروها

بلوک قلبی چگونه تشخیص داده می شود؟

متخصص قلب شما ابتدا سوابق پزشکی و سلامت خانوادگی شما را بررسی می کند و در مورد سلامت کلی شما، رژیم غذایی و سطح فعالیت و علائم شما سوال می پرسد. همچنین از شما در مورد داروهایی که مصرف می‌کنید (با نسخه یا بدون نسخه) و اینکه آیا سیگار می‌کشید یا از داروهای غیرقانونی استفاده می‌کنید، سؤال می‌شود.

در طول معاینه فیزیکی، متخصص قلب به صدای قلب شما گوش می دهد و ضربان قلب شما را بررسی می کند. همچنین برای علائم نارسایی قلبی، مانند تجمع مایع در پاها، مچ پاها و پاها نیز بررسی خواهید شد.

متخصص قلب شما ممکن است شما را به یک الکتروفیزیولوژیست ارجاع دهد.الکتروفیزیولوژیست ها پزشکانی هستند که در فعالیت الکتریکی قلب تخصص دارند. آزمایشاتی که ممکن است انجام دهید عبارتند از:

الکتروکاردیوگرام

این آزمایش اولین و اصلی‌ترین روش برای تشخیص بلوک قلبی است. الکتروکاردیوگرام فعالیت الکتریکی قلب را ثبت کرده و نوع و شدت بلوک قلبی را نشان می‌دهد. در این تست، کندی یا توقف انتقال پیام‌های الکتریکی در قلب به وضوح قابل مشاهده است.

اکوکاردیوگرافی

اکوکاردیوگرافی برای بررسی عملکرد قلب و ساختار آن به کار می‌رود و می‌تواند در تشخیص مشکلات قلبی که منجر به بلوک قلبی می‌شوند کمک کند.

الکتروفیزیولوژیک

در این آزمایش، با استفاده از کاتترهایی که به داخل قلب وارد می‌شوند، الگوی هدایت الکتریکی در قلب مورد بررسی قرار می‌گیرد. این روش معمولاً زمانی استفاده می‌شود که بلوک قلبی به درمان‌های دیگر پاسخ نداده باشد.

تست استرس قلبی

در این آزمایش، عملکرد قلب تحت شرایط فعالیت فیزیکی یا تحت فشار بررسی می‌شود. این تست می‌تواند نشان دهد که آیا بلوک قلبی تحت استرس‌های فیزیکی تشدید می‌شود یا خیر.

هولتر مانیتور

در این روش، یک دستگاه کوچک به مدت ۲۴ ساعت فعالیت الکتریکی قلب را ثبت می‌کند. این آزمایش به پزشک کمک می‌کند تا الگوهای نامنظم ضربان قلب را در طول روز شناسایی کند.

درمان بلوک قلبی

متخصص قلب شما تعیین خواهد کرد که چگونه بلوک قلبی (نوع، محل و شدت آن) بر توانایی قلب شما برای عملکرد تأثیر می گذارد و علائم شما را برای تعیین نحوه مدیریت بیماری در نظر می گیرد. علائم و درمان از فردی به فرد دیگر متفاوت است. از جمله روش‌های درمانی عبارتند از:

• درمان بلوک درجه یک احتمالاً نیازی به درمان نخواهید داشت.
• اگر دچار بلوک قلبی درجه دو هستید احتمالا به ضربان ساز نیاز خواهید داشت تا ضربان قلب خود را همانطور که باید حفظ کند. ضربان ساز دستگاه کوچکی است که پالس های الکتریکی را به قلب شما ارسال می کند.
• درمان بلوک قلبی درجه سه همیشه شامل ضربان ساز است. اگر به یک ضربان ساز نیاز دارید، متخصص قلب/الکتروفیزیولوژیست در مورد جزئیات، بهترین نوع برای شما و آنچه که باید قبل، حین و بعد از دریافت ضربان ساز انتظار داشته باشید با شما صحبت خواهد کرد.

آیا بلوک قلبی خطرناک است؟

بله، بلوک قلبی می‌تواند خطرناک باشد، به ویژه اگر در سیستم هدایت الکتریکی قلب اتفاق بیفتد. دقت داشته باشید که بلوک قلبی به معنی مسدود شدن یا کاهش فرایند انتقال سیگنال‌های الکتریکی در دستگاه هدایت قلب است که می‌تواند باعث ایجاد اختلالات ریتم قلبی شود. این می‌تواند به طور جدی بر عملکرد قلب و گاهی باعث عوارض جدی نظیر ضربان قلب نامنظم، افت فشار خون، یا حتی ایست قلبی شود. بنابراین، شناسایی و درمان زودهنگام بلوک قلبی از اهمیت بسیاری برخوردار است.

در نهایت….

بلوک قلبی یک اختلال در هدایت الکتریکی قلب است که می‌تواند باعث کاهش یا قطع انتقال سیگنال‌ها شود. این عارضه بسته به نوع و شدت، از بدون علامت تا خطرناک متغیر است. علائم شامل سرگیجه، ضعف، تنگی نفس یا بی‌هوشی است. تشخیص به موقع و درمان مناسب، مانند استفاده از دارو یا ضربان‌ساز، می‌تواند از عوارض جدی جلوگیری کند. توجه داشته باشید که آگاهی و پایش منظم برای بیماران با ریسک بالا اهمیت ویژه‌ای دارد.