آنژیوگرافی قلب

آنژیوگرافی قلب، تستی است که به منظور بررسی انسداد سرخرگ  های کرونری قلب انجام می شود. اگر علائمی از آنژین، دردهای قفسه سینه، انسداد و گرفتگی آئورت و یا مشکلات قلبی مشاهده شود، پزشک نگران بروز و تشخیص حمله قلبی خواهد بود.

آنژیوگرافی استفاده از تصویربرداری با اشعه ایکس برای بررسی عروق خونی است. در طول آنژیوگرافی قلب، ماده رنگی از طریق کاتتر وارد سرخرگ ها می شود، در این حین پزشک به بررسی جریان خون در قلب بر روی صفحه مانیتور خواهد پرداخت.

آنژیوگرافی چیست؟

آنژیوگرافی روشی است که به پزشکان اجازه می دهد از دوربین اشعه ایکس در خارج از بدن شما استفاده کنند تا نحوه گردش خون در دیواره های قلب شما را ببینند. در آنژیوگرافی تنها با کمک یک برش کوچک، که معمولاً در بالای پای بیمار است می توان یک لوله بسیار کوچک یا همان کاتتر را به جهت بررسی عروق قلب استفاده کرد. هنگامی که لوله دقیقا در جای خود قرار می گیرد، در دهانه هر یک از شریان های کرونر، رنگ رادیو مات آزاد می شود. دوربین اشعه ایکس خارج از بدن شما دقیقاً نشان می دهد که رنگ به کجا می رسد و به کجا نمی رسد. اگر رنگ به بخشی از دیواره قلب نرسد، نشان می دهد که انسدادی در رگ تغذیه کننده آن قسمت از عضله دیواره قلب وجود دارد.

آمادگی های لازم قبل از انجام آنژیوگرافی قلب

معمولا قبل از انجام آنژیوگرافی قلب، تست های MRI و سی تی اسکن انجام می شود تا  هر گونه مشکل موجود در قلب مشخص گردد. شش تا هشت ساعت قبل از انجام تست باید از خوردن و آشامیدن مواد غذایی خودداری شود. توصیه می شود روز انجام تست فردی از دوستان و یا اعضای خانواده، بیمار را همراهی کند و شب نیز همراه بیمار باشد، چرا که احتمال بروز سردرد و سرگیجه تا 24 ساعت بعد از انجام تست وجود دارد.

در بیمارستان، فشار خون بیمار اندازه گرفته می شود و برای بیماران دیابتی، سطح قند خون کنترل و بررسی می شود. گاهی ممکن است آزمایش خون و یا الکتروکاردیوگرافی نیز انجام شود. در صورت حساسیت به غذاهای دریایی، سابقه حساسیت در گذشته و یا احتمال بارداری، پزشک را در جریان قرار دهید.

قبل از آنژیوگرافی:

• این مراقبت ها به صورت لیست آورده شده است:
• اگرچه آنژیوگرافی جراحی نیست، اما چند دستورالعمل وجود دارد که باید رعایت شود.
• لطفاً بعد از نیمه شب قبل از عمل چیزی نخورید یا ننوشید.
• اگر نیاز به مصرف داروها در صبح دارید، فقط آنها را با یک یا دو جرعه آب میل کنید
• اگر سیگار می کشید، حتما صبح روز عمل خود سیگار نکشید، زیرا نیکوتین نتایج برخی از آزمایشات را مخدوش می کند.
• از آنجایی که اجازه نخواهید داشت پس از انجام این عمل با خودرو خود را به خانه برسانید، با یک همراه به محل جراحی مراجعه کنید.
• لطفا به موقع برای قرار ملاقات خود حاضر شوید، زیرا کارهای زیادی برای انجام دادن وجود دارد.
• پس از تکمیل چند فرم لحظه آخری، زمان تعویض لباس بیمارستان فرا می رسد.
• یک نمونه کوچک از خون شما را برای کارهای آزمایشگاهی گرفته می شود و یک آنژیوکت  را در بازوی شما قرار داده می شود.
• همانطور که در حال رفتن به آزمایشگاه هستیم، دارویی را به آنژیوکت   شما اضافه می کنیم که به شما کمک می کند آرام شوید.

آنژیوگرافی قلب چگونه انجام می شود؟

قبل از انجام تست، آرام بخش به بیمار داده می شود تا احساس راحتی بیشتری داشته باشد. اما بیمار در طول انجام تست کاملا هوشیار خواهد بود. ابتدا ناحیه ای از بدن در کشاله ران و یا بازو تمیز و بی حس می شود. ابتدا یک سوزن در شریان فمورال قرار می گیرد. پس از ایجاد دسترسی سوزن، کاتترها و سیم ها از طریق سیستم شریانی به ناحیه مورد نظر هدایت می شوند.

ممکن است هنگام وارد شدن شیت به سرخرگ، بیمار کمی احساس فشار کند. لوله ظریفی به نام کاتتر در سرخرگ قلب هدایت و بر روی صفحه نمایش، نشان داده خواهد شد. هنگامی که تصویربرداری انجام می شود، معمولا یک ماده حاجب مبتنی بر ید تزریق می شود. این رسانه جریان خون را در رگ ها برجسته می کند.

بعید به نظر می رشد که بیمار حرکت لوله در رگ های خونی را احساس کند. ممکن است بعد از تزریق ماده رنگی، مقداری سوزش احساس شود. آنژیوگرافی در بیمارستان انجام می شود و بیمارمعمولاً تحت بی حسی موضعی قرار می گیرد. بسته به سختی آزمایش و میزان کنتراست مورد نیاز، این روش ممکن است از 20 دقیقه تا چند ساعت طول بکشد.

بعد از انجام تست، فشاری به ناحیه ای که کاتتر خارج می شود، اعمال خواهد شد تا جلوی خونریزی گرفته شود. در صورتی که کاتتر در کشاله ران گذاشته شده باشد، از بیمار خواسته می شود تا چند ساعت به پشت دراز بکشد تا احتمال خونریزی به حداقل برسد. نوشیدن آب و مایعات بعد از تست، به دفع ماده رنگی تزریق شده از کلیه ها کمک می کند.

دلایل انجام آنژیوگرافی

اگر بیمار در گردش خون خود مشکل داشته باشد، پزشک برای پیدا کردن دلیل این مشکل ممکن است آنژیوگرافی را به بیمار پیشنهاد دهد. نتایج آزمایش ممکن است به پزشک کمک کند تا گزینه‌های درمانی را انتخاب کند.

از آنژیوگرافی می توان برای تشخیص بیماری شریانی که می تواند منجر به شرایطی مانند سکته مغزی، حمله قلبی، قانقاریا و نارسایی اندام شود، استفاده کرد. تصاویر حاصل از آنژیوگرافی عروق کرونر می تواند به پزشکان در برنامه ریزی درمان بیمار برای آنژین صدری و حملات قلبی نیز کمک کند.

در مورد ارتباط بین واریس و بیماری قلبی بیشتر بدانید.

انواع آنژیوگرافی قلب

انواع روش های آنژیوگرافی در دسترس هستند که می توانند برای تشخیص بیماری های مختلف استفاده شوند.

• آنژیوگرافی توموگرافی کامپیوتری (CTA) از اشعه ایکس، نرم افزار و سخت افزار برای تولید تصاویر یا برش های افقی یا محوری از عروق خونی برای تشخیص استفاده می کند.
• آنژیوگرافی عروق کرونر داخل عروق کرونر را به تصویر می کشد. این تصاویر می‌توانند تنگی‌ها را در شریان‌هایی که ممکن است مسئول درد قفسه سینه باشند و یا باعث حمله قلبی شوند، مشخص کند.
• آنژیوگرافی تفریق دیجیتال (DSA) از رگ های خونی در مغز برای بررسی جریان خون تصویربرداری می کند.
• آنژیوگرافی رادیونوکلئید یک روش پزشکی هسته ای است. مقدار کمی رادیونوکلئید (رادیودارو یا ردیاب رادیواکتیو)، به بررسی بافت هدف کمک می کند. آنژیوگرافی رادیونوکلئیدی در حال استراحت، حفره های قلب را در حال حرکت ارزیابی می کند.
• آنژیوگرافی ریه از عروق خونی برای ارزیابی شرایط مختلف مانند آنوریسم، تنگی یا انسداد تصویربرداری می کند.
• آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی (MRA) که از رنگ کنتراست برای تجسم عروق خونی استفاده می کند. پزشکان اغلب از MRA برای بررسی قلب و سایر بافت های نرم و ارزیابی جریان خون استفاده می کنند.
• آنژیوگرافی کلیه که آرتریوگرافی نیز نامیده می‌شود، از رگ‌های خونی کلیوی تصویربرداری می‌کند. این نوع آنژیوگرافی می تواند هرگونه نشانه‌ای از انسداد یا ناهنجاری‌هایی را که بر خون رسانی به کلیه‌ها تأثیر می‌گذارد را تشخیص دهد.

درمان های آنژیوگرافی قلب

در طی آنژیوگرافی، درمان های خاصی مانند آنژیوپلاستی یا استنت گذاری را می توان انجام داد. مداخله عروق کرونر از راه پوست (PCI) که به آنژیوپلاستی کرونر معروف است، یک روش غیر جراحی است که عروق کرونر باریک یا مسدود شده را باز می کند.

این روش باعث بازیابی جریان خون به عضله قلب می شود که ممکن است در اثر تجمع پلاک مسدود شده باشد. اگر پلاک پاره شود، لخته خون روی سطح آن تشکیل می شود. یک لخته بزرگ این پتانسیل را دارد که جریان خون را از طریق شریان کرونر مسدود کند، که یکی از علل شایع حمله قلبی است. با گذشت زمان، پلاک های پاره شده عروق کرونر را نیز سخت و باریک می کند.

آنژیوپلاستی (PCI) چگونه انجام می شود؟

  PCI می تواند جریان خون را به قلب بازگرداند. در طول این روش، یک کاتتر نازک و انعطاف پذیر با یک بالون در نوک آن از طریق یک رگ خونی به شریان آسیب دیده هدایت می شود و توسط تصویربرداری اشعه ایکس هدایت می شود. پس از قرار گرفتن در محل، بالون باد می‌شود تا پلاک را روی دیواره شریان فشرده کند. این جریان خون را از طریق شریان بازیابی می کند.

با این روش می توان علائم بیماری عروق کرونر قلب از جمله آنژین را بهبود بخشید. همچنین می توان به کاهش آسیب های عضله قلب که از حمله قلبی نشأت می گیرد کمک کرد. در طول PCI  استنت ها داخل شریان ها قرار می گیرد. قبل از اینکه بالون باد شود ، در اطراف آن استنت قرار می گیرد.

زمانی که نوک کاتتر به ناحیه مورد نظر حرکت می کند، بالون باد شده و پلاک را به سمت دیوار شریان هل می دهد. این باعث گشاد شدن شریان می شود و به بازیابی جریان خون کمک می کند. بالون کاملاً کشیده نیز استنت را منبسط می کند و آن را به جای خود در شریان فشار می دهد. بعد از آن بالون تخلیه شده و همراه با کاتتر بیرون کشیده می شود. استنت در شریان باقی می ماند و با گذشت زمان، سلول ها رشد می کنند تا مش استنت را بپوشانند.

نتایج آنژیوگرافی قلب

آنژیوگرافی قلب نشان می دهند که خونرسانی به قلب تا چه حد طبیعی است و این که آیا انسدادی در قلب وجود دارد یا خیر. نتایج غیر طبیعی می تواند نشانه ای باشد از گرفتگی یک یا چند سرخرگ قلب. در صورت گرفتگی سرخرگ، آنژیوپلاستی در طول آنژیوگرافی انجام خواهد شد.

عوارض آنژیوگرافی قلب

آنژیوگرافی قلب، روش کاملا ایمنی است اما با این حال احتمال بروز عوارض وجود دارد. با آنژیوگرافی، بیماران ممکن است خونریزی یا کبودی را در جایی که شریان وارد شده است تجربه کنند. آنها ممکن است واکنش آلرژیک به کنتراست داشته باشند. به ندرت در طی آنژیوپلاستی یا قرار دادن استنت، بخشی از انسداد شریانی می تواند جدا شود و به شریان های دیگر برود.

سایر عوارض آنژیوگرافی عبارتند از:

• لخته شدن خون
• آسیب سرخرگ ها و یا رگ های خونی
• احتمال بروز حمله قلبی (البته به ندرت)
• افت فشار خون

مراقبت های لازم بعد از آنژیوگرافی قلب

• بیمار باید استراحت کند و تا جایی که می تواند آب و مایعات مصرف کند.
• از استعمال دخانیات و یا نوشیدن مشروبات الکلی باید خودداری شود.
• از آن جایی که از مواد بی حسی استفاده می شود، بهتر است از رانندگی کردن خودداری شود.
• پانسمان، 24 ساعت بعد از انجام تست برداشته می شود. در صورت تراوش خون، می توان تا دوازده ساعت از پانسمان جدیدی استفاده کرد.
• تا دو روز از برقراری رابطه جنسی و یا فعالیت های شدید بدنی باید خودداری شود.
• توصیه می شود تا سه روز از گرفتن دوش خودداری شود.
• تا سه روز نباید از هیچ گونه لوسیونی در ناحیه استفاده شود.
• توصیه ما این است که بیمار یک هفته بعد به بهترین متخصص قلب در غرب تهران خود مراجعه کند.

رفع انسداد عروق با آنژیوگرافی

آنژیوگرافی شما روشی برای کمک به شناسایی مشکل انسداد رگ ها است. گاهی اوقات درمان شما به سادگی تغذیه داروهای خاص از طریق لوله، در حالی که در جای خود است، خواهد بود. در موارد دیگر، درمان آنژیوپلاستی است. در طی آنژیوپلاستی یک بالون بسیار کوچک بدون باد از طریق لوله وارد می شود. بالون در محل انسداد قرار می گیرد و سپس باد می شود. هنگامی که بالون باد می شود، موارد انباشته شده در رگ شما را به دیواره ها فشار می دهد و رگ ها باز می گردد. گاهی اوقات از بالون برای فشار دادن استنت در دیواره رگ استفاده می شود تا به باز نگه داشتن آن کمک کند.

دوران نقاهت آنژیوگرافی قلب

بعد از آنژیوگرافی حداقل تا یک هفته از بلند کردن یا فشار دادن موضع جراحی خودداری کنید. اگر احساس در می کنید، استامینوفن مصرف کنید. در چند روز اول، اگر احساس می‌کنید که می‌خواهید سرفه یا عطسه کنید، سعی کنید که آرام این کار را انجام دهید تا فشاری به زخم شما وارد نشود.

در طول روند بهبودی، اگر اتفاقی افتاد و زخم خود خونریزی کرد، با ما تماس بگیرید. اگر نتوانستید ارتباط بگیرید با اورژانس تماس بگیرید.

کلام آخر

دکتر مرجان ثابتی یکی از بهترین متخصصان آنژیوگرافی در تهران هستند. برای تشخیص و درمان بیماری های قلبی همین امروز با دکتر ثابتی تماس بگیرید.