نارسایی قلبی در کودکان

نارسایی قلب در کودکان یک وضعیت پزشکی جدی است که زمانی رخ می‌دهد که قلب کودک نمی‌تواند به میزان کافی خون را به بدن منتقل کند. این مشکل ممکن است به دلیل عوامل مختلفی از جمله نقایص ساختاری قلب، التهابات، عفونت‌ها یا مشکلات ارثی رخ دهد. نارسایی قلب می‌تواند در کودکان از زمان تولد تا دوران بزرگسالی ظاهر شده و به مراقبت‌های پزشکی دقیق و مداوم نیاز دارد. درک و آگاهی از علائم، عوامل خطر، و روش‌های درمانی این وضعیت حیاتی است تا بتوان بهبودی و کیفیت زندگی کودکان را بهبود بخشید. برخی افراد بر این باورند که نارسایی قلب همان از کار افتادن آن است؛ در حالی که اینگونه نیست و در واقع نارسایی قلبی در کودکان زمانی اتفاق می‌افتد که قلب در حال پمپاژ خون است اما به دلایلی خون و اکسیژن لازم به سایر اندام ها ارسال نمی شود اما چرا؟ این فرآیند می تواند 2 حالت داشته باشد. حالت اول این است که قلب در زمان تپیدن خون کافی ندارد و در نتیجه نمی تواند به مقدار کافی خونرسانی به بدن را انجام دهد. حالت دوم این است که فشار قلب برای رساندن خون به نقاط مختلف بدن، کفایت نمی کند.

علل بروز نارسایی قلبی در کودکان

یکی از بارزترین علت ها که منجر به نارسایی قلبی در کودکان می شود ، گرفتگی و تنگ بودن خروجی های قلب است که موجب می شود فشار زیادی به عضله قلب وارد شود و مانع از رسیدن خون و اکسیژن کافی به اندام های مختلف بدن می گردد.

بزرگ شدن قلب و ناتوانی آن برای تامین نیاز نقاط مختلف بدن که در نتیجه ورود حجم زیادی خون به قلب رخ می دهد ، یکی دیگر از عوامل ابتلا به نارسایی قلبی است که بیشتر در بین شیرخواران و کودکان مشاهده می شود.

دکتر مرجان ثابتی می گوید: ضعیف بودن عضله قلب مانند میوکاردیت یا کاردیومیوپاتی ها نیز می تواند عضله قلب را تحت فشار قرار دهد و موجب فقدان شدید اکسیژن در سلول های میوکارد شود که در نهایت نارسایی قلب اتفاق می افتد.

عوامل دیگری مانند وجود عارضه در دریچه های قلب و ریه ، تپش قلب نامرتب ، فشار خون بالا و … نیز در ابتلای کودک به این بیماری تاثیر گذارند.

بیشتر بخوانید: آیا نارسایی قلبی قابل درمان است؟

ابتلای کودک به بیماری نارسایی قلبی چه علائمی دارد؟

از جمله شایع ترین نشانه های نارسایی قلبی در کودکان عبارتند از:

• خستگی مفرط و زودرس نسبت به حالات روتین، حتی هنگام خوردن غذا
• مشکل در نفس کشیدن و تنگی نفس
• تورم مچ پا، پا و ران، شکم و رگ های گردن
• عرق کردن بیش از حد نرمال
• عفونت های ویروسی
• تجمیع مایع در بدن بیمار
• بالا رفتن وزن به صورت غیر طبیعی
• کم شدن اشتها
• تکرر ادرار و سرفه های زیاد (ممکن است این مورد در شب و حین دراز کشیدن تشدید یابد.)

یکی از علائم دیگری که کمتر در میان کودکان مبتلا به نارسایی قلبی دیده شده است، نمایان شدن کبودی در زبان، لب ها و ناخن ها می باشد. این علامت ممکن است به صورت طبیعی ظاهر شود و یا ممکن است واقعا نشان از ابتلای کودک به نارسایی قلبی باشد. در هر صورت توصیه می شود برای پیشگیری از وقوع خطرات احتمالی، حتما با بهترین متخصص قلب در غرب تهران که در این زمینه تجربه دارد، مشورت کنید.

علائم نارسایی قلبی در کودکان بر اساس سن کودک و علت نارسایی قلب متفاوت خواهند بود. به عنوان مثال، نوزادی که با ناهنجاری های قلبی مادرزادی متولد شده باشد، مشکلات و ناتوانی‌های دیگری در تغذیه، تنفس سریع و رشد ضعیف در چند روز اول خواهد داشت.

نقص‌های مادرزادی قلب در کودکان

نارسایی قلبی در کودکان افزون بر دلایلی که گفته شد، ممکن است به صورت یک نقص مادرزادی قلب باشد که از زمان تولد همراه او بوده است. نقص‌ های مادرزادی قلب انواع مختلف و گسترده‌ای داشته و از یک عارضه ساده و بدون نیاز به درمان تا یک عارضه جدی و پیچیده که به مراقبت‌های پزشکی ویژه‌ای نیاز دارد، متغیر است.

انواع زیادی از نقص‌های مادرزادی قلب وجود دارد که از نقص‌های ساده و بدون هیچ علامتی تا نقص‌های پیچیده با علائم شدید متغیر است. بسیاری از این نقص‌ها، عارضه‌های ساده‌ای است که به سادگی برطرف می‌شود یا نیازی به درمان ندارد، اما تعداد کمی از نوزادان با نقص‌های مادرزادی پیچیده‌ای در قلب به دنیا می‌آیند که نیازمند مراقبت‌های پزشکی ویژه‌ای هستند. روش‌های جدید تشخیص و درمان این نقص‌ها و مشکلات قلبی مادرزادی سبب شده است تا این کودکان مشکلات کمتری داشته و در آینده نیز زندگی راحت‌تر و فعال‌تری داشته باشند. از جمله عمده‌ترین دلایل و عواملی که سبب بروز نقص های مادرزادی قلب در کودکان می‌شود، وارثت، اختلالات و بیماری‌های ژنتیکی، مصرف سیگار و دخانیات در طول دوران بارداری و … است.

بهترین شیوه درمان نارسایی قلبی در کودکان

بهترین روش درمان نارسایی قلبی در کودکان آن است که پزشک عواملی مانند درجه وخیم بودن بیماری، سن کودک بیمار و شرایط سلامتی او، سابقه پزشکی بیمار، ظرفیت کودک در مقابل مصرف برخی از داروها و اصلی ترین علت بیماری را در نظر بگیرد. همچنین هدف معالجه بیمار را به خوبی تعیین کند (بهتر کردن علائم بیماری، بهبود کیفیت زندگی بیمار و طول عمرش، معالجه زمینه ای نارسایی قلب از طریق درمان علت اصلی و ایجاد توقف در فرآیند پیشروی نارسایی قلب) سپس متناسب با موارد مذکور، اقدام به تشخیص بهترین روش درمانی کند.

روش های مختلفی برای درمان نارسایی قلبی در کودکان وجود دارد که در ادامه شرح می دهیم.

معالجه نارسایی قلبی کودکان از طریق دارو

درمان دارویی می تواند در مراحل آغازین بیماری ، مفید باشد اما ممکن است بیماری کودک تا حدی پیشرفت کند که داروها تاثیر خود را از دست بدهند. در این شرایط احتمال جراحی فرد وجود دارد اما ممکن است پس از جراحی نیز بیمار ملزم به استفاده از داروهای مربوطه باشد تا بتواند بهبودی خود را کامل به دست بیاورد.

روش همگام سازی قلب برای درمان نارسایی قلب

در این روش از دستگاه های مخصوصی استفاده می شوند که ضربان سازی قلب را انجام می دهند و موجب همگام شدن قسمت های مختلف آن با یکدیگر می شود. از همین رو انقباض های قلبی نسبت به گذشته با نظم بیشتری انجام می شود و توانایی پمپاژ کردن خون از طریق قلب ، بهبود می یابد.

درمان نارسایی قلب از طریق جراحی

این شیوه درمانی خود چندین حالت دارد. معمولا زمانی درمان به مرحله جراحی کشیده می شود که روش هایی مانند درمان دارویی و … پاسخگو نباشند.

آخرین مرحله ای که معمولا در صورت وخامت اوضاع بیمار و عدم تاثیرگذاری روش های دیگر انجام شود، پیوند قلب می باشد. شرایط بیمار برای این عمل جراحی مهم باید سنجیده گردد و با تایید پزشک ، انجام پذیرد.

روش های دیگری نیز وجود دارند که با قرار دادن برخی دستگاه ها در نزدیکی قلب می توان به بهبود او کمک کرد. از جمله این روش ها عبارتند از :

• استفاده از باتری قلب که موجب هماهنگی بطن چپ و راست قلب و منظم شدن ضربان بیمار می شود.
• دستگاه شوک دهنده قلبی که با قرار دادن در نزدیکی قلب، ضربان بیمار را مرتبا چک می کند. در واقع کاربرد این دستگاه این است که توسط پالس های الکتریکی، نظم لازم را در تپش قلب ایجاد کند.

سخن پایانی

با توجه به تمام مطالب گفته شده و اهمیتی که این بیماری دارد، به تمامی والدین توصیه می شود که به طور مداوم با پزشک معالج خود در ارتباط باشند و از انجام آزمایش های گوناگون دریغ نکنند. همچنین لازم است در صورت مشاهده هرگونه تغییر مثبت یا منفی در روند بیماری، سریعا به پزشک مربوطه گزارش دهید تا بتوانید زندگی پر از سلامتی را برای کودک خود به ارمغان آورید.