آریتمی قلب در بارداری

آریتمی قلب در بارداری به تغییرات غیرطبیعی در ریتم ضربان قلب اطلاق می‌شود که در برخی از زنان در این دوره مشاهده می‌شود. علائم آریتمی قلبی در بارداری،  اختلال شامل ضربان سریع، آهسته یا نامنظم قلب است و نیاز به پیگیری سریع پزشکی دارد. در صورتی که آریتمی قلب در بارداری شناسایی شود، پزشک بررسی‌ هایی انجام می‌دهد تا شدت و نوع آن را ارزیابی کرده و درمان مناسب را پیشنهاد دهد که حاملگی یا جان مادر به خطر نیفتد.

علائم آریتمی قلب در بارداری

آریتمی قلب در بارداری با علائمی همراه است که در هر فرد متفاوت هستند. برخی از شایع‌ترین علائم عبارتند از:

• احساس ضربان قلب سریع یا نامنظم در قفسه سینه
• احساس سبکی سر، سرگیجه یا حتی غش
• احساس درد یا فشار در قفسه سینه برای برخی خانم‌ها
• مشکل در تنفس یا احساس نفس‌ تنگی غیرطبیعی
• احساس خستگی مفرط و ضعف بدون دلیل مشخص
• داشتن تهوع یا احساس سنگینی در معده

علت آریتمی قلب در بارداری

آریتمی قلب در بارداری به تغییرات فیزیولوژیک بدن مادر مربوط می‌شود که در طول بارداری اتفاق می‌افتد، در واقع این مشکل قبلی منجر به افزایش حجم خون و تغییرات هورمونی فشار اضافی به قلب و از همه مهم‌تر تغییراتی در ریتم ضربان قلب خواهد شد. بروز چنین مشکلی به دلیل تغییرات در سطح الکترولیت‌‌ها مانند پتاسیم و سدیم و افزایش فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک در دوران بارداری خواهد بود همچنین بیماری‌‌های قلبی پیشین، استرس‌ های جسمی و عاطفی  یا عوامل ژنتیکی نیز در بروز آریتمی نقش دارند.

نکته: در بیشتر موارد، آریتمی در بارداری خفیف بوده و با درمان‌ های مناسب قابل کنترل است، اما در موارد شدید نیاز به نظارت دقیق بهترین متخصص قلب درغرب تهران را دارد.

انواع آریتمی قلب در زمان بارداری

در دوران بارداری، انواع مختلفی از آریتمی‌های قلبی رخ می‌دهد که شامل موارد زیر هستند:

 تاکی‌کاردی

این نوع آریتمی زمانی اتفاق می‌افتد که ضربان قلب مادر بیش از 100 ضربه در دقیقه افزایش می‌یابد. این وضعیت به دلیل افزایش حجم خون و تغییرات هورمونی در دوران بارداری ایجاد می‌شود. تاکی‌کاردی به صورت سینوسی یا غیر سینوسی می‌باشد.

برادی‌کاردی

در این نوع آریتمی، ضربان قلب مادر کمتر از 60 ضربه در دقیقه می‌شود. در برخی موارد، این وضعیت به دلیل افزایش برادی‌ پری در دوران بارداری رخ می‌دهد و در بیشتر مواقع نیاز به درمان ندارد.

فیبریلاسیون دهلیزی

این نوع آریتمی زمانی رخ می‌دهد که دهلیزهای قلب به طور غیرطبیعی و نامنظم می‌لرزند. این وضعیت باعث کاهش کارایی پمپاژ قلب شده و به افزایش خطر لخته شدن خون و سکته مغزی منجر می‌شود.

پری‌کاردیت

در این نوع آریتمی، ضربان قلب غیرعادی است و قلب به طور ناگهانی و بدون هیچ آگاهی از ریتم طبیعی خارج می‌شود. این وضعیت نادر است و نیاز به درمان فوری دارد.

 روش تشخیص آریتمی قلب در بارداری

تشخیص آریتمی قلب در دوران بارداری از طریق معاینه بالینی و استفاده از آزمایش‌ های تخصصی انجام می‌شود. پزشک ابتدا به علائم فرد توجه کرده و سپس با استفاده از الکتروکاردیوگرام یا ECG ریتم قلب را بررسی می‌کند. این آزمایش نوع و شدت آریتمی را شناسایی کرده و الگوی ضربان قلب را ثبت می‌کند. در برخی موارد برای نظارت دقیق‌ از هولتر مانیتورینگ که دستگاهی قابل حمل است و ضربان قلب را به مدت 24 تا 48 ساعت ثبت می‌کند، استفاده می‌شود.

در صورتی که پزشک مشکوک به مشکلات دیگر مانند لخته شدن خون یا نارسایی قلبی باشد از اکوکاردیوگرافی یا سایر آزمایشات تصویربرداری برای بررسی عملکرد قلب استفاده می‌کند این روش‌ها به پزشک کمک می‌کنند تا تشخیص دقیقتری برای درمان آریتمی و جلوگیری از عوارض بارداری داشته باشد.

راه‌های پیشگیری از آریتمی قلب در بارداری

پیشگیری از آریتمی قلب در بارداری شامل رعایت نکات بهداشتی و پزشکی است که به کاهش ریسک بروز این وضعیت کمک می‌کند برخی از راه‌ های پیشگیری به شرح زیر است:

• مراقبت‌های پزشکی منظم و انجام معاینات قلبی در دوران بارداری
• کنترل استرس و اضطراب 
• تغذیه سالم و متعادل، به ویژه مصرف مواد غذایی غنی از پتاسیم، منیزیم و کلسیم
• مصرف زیاد کافئین، نوشیدنی ‌های انرژی‌ زا یا دخانیات خطر آریتمی را افزایش می‌دهد.
• انجام ورزش‌ های سبک مانند پیاده‌ روی و یوگا به حفظ سلامت قلب کمک می‌کند، اما از انجام ورزش‌ های شدید یا فعالیت‌‌هایی که فشار زیادی به بدن وارد می‌کنند، باید خودداری شود.
• خواب کافی و با کیفیت در حفظ سلامت قلب و سیستم عصبی اهمیت دارد در واقع کمبود خواب منجر به مشکلات قلبی و افزایش خطر آریتمی خواهد شد.
• اگر مادر سابقه مشکلات قلبی، فشار خون بالا یا دیابت داشته باشد کنترل و درمان این بیماری ‌ها به کاهش خطر آریتمی کمک خواهد کرد.

درمان آریتمی قلب در بارداری

درمان آریتمی قلب در بارداری بستگی به نوع و شدت آریتمی و وضعیت عمومی مادر و جنین دارد. در بیشتر موارد آریتمی‌های خفیف نیاز به درمان خاصی ندارند و با نظارت پزشکی کنترل می‌شوند با این حال، در موارد شدیدتر، درمان‌ های مختلفی لازم است که در ادامه آن را بیان می‌کنیم.

داروها

در برخی موارد، پزشک داروهای ضد آریتمی تجویز می‌کند. این داروها باید با دقت انتخاب شوند تا برای مادر و جنین بی‌خطر باشند همچنین داروهایی مانند بتابلوکرها، مسدودکننده‌های کانال کلسیم یا داروهای دیگر برای کنترل ضربان قلب و کاهش شدت آریتمی استفاده می‌شوند که طبق نظر پزشک باید مصرف شود.

الکتروفیزیولوژی

در موارد خاص و شدیدتر که داروها موثر نباشند، از روش‌های درمانی مانند کاروتری برای اصلاح ریتم قلب استفاده می‌شود این روش‌ها زمانی به کار می‌روند که خطرات آریتمی برای مادر یا جنین زیاد باشد.

کنترل بیماری‌های زمینه‌ای

اگر آریتمی به دلیل مشکلاتی مانند فشار خون بالا، دیابت یا کمبود الکترولیت‌ ها باشد، درمان این بیماری‌ ها به کاهش یا برطرف شدن آریتمی کمک می‌کند.

عوارض آریتمی قلب در بارداری

آریتمی قلب در بارداری در صورتی که به درستی مدیریت نشود، عوارض مختلفی برای مادر و جنین ایجاد می‌کند. برخی از این عوارض در ادامه بیان شده است که شما هم این مسئله را جدی بگیرید.

• آریتمی شدید باعث کاهش کارایی قلب و در نتیجه کاهش جریان خون و اکسیژن به جنین می‌شود که بر رشد و تکامل جنین تاثیر می‌گذارد.
• آریتمی موجب نوسانات در فشار خون مادر شده و در موارد شدید، باعث ایجاد وضعیت ‌های خطرناک مانند فشار خون پایین یا بالا می‌شود که سلامت مادر و جنین را تهدید می‌کند.
• در موارد نادر و در صورتی که آریتمی به شدت کنترل نشود، به نارسایی قلبی یا حتی سکته قلبی منجر می‌شود که برای مادر خطرناک است.
• اختلالات قلبی شدید باعث افزایش خطر تولد زودرس می‌شود که به مشکلات جدی در سلامتی نوزاد منجر می‌شود.
• آریتمی خطر لخته شدن خون را افزایش می‌دهد و منجر به مشکلاتی مانند آمبولی ریه یا سکته مغزی می‌شود.

سوالات متداول آریتمی قلب در بارداری

در نهایت…

آریتمی قلب در بارداری به دلیل تغییرات هورمونی و افزایش حجم خون ایجاد می‌شود و در بیشتر موارد بی‌خطر است. بااین‌حال، در برخی شرایط نیاز به بررسی پزشکی و درمان دارد به همین خاطر مدیریت استرس، تغذیه مناسب و کنترل عوامل خطر نقش مهمی در پیشگیری و کنترل آن دارد. توجه داشته باشید که در صورت تپش قلب شدید، سرگیجه یا درد قفسه سینه مراجعه به پزشک ضروری است.